อาชีพนวดและสปาในประเทศไทย หลายคนอาจไม่ค่อยอยากที่จะเข้าสู่วงการ เนื่องด้วยได้ยิน ได้ฟัง ได้รับเรื่องเล่ามาต่าง ๆ นา ๆ ว่า เป็นอาชีพสีเทา ต้องบริการลูกค้าแบบถึงเนื้อถึงตัว เป็นอาชีพที่ไม่มีเกียรติ ครอบครัวไม่ชอบ ไม่สนับสนุน เป็นอาชีพที่ไม่มีอนาคต การที่เข้ามาประกอบอาชีพหมอนวดจึงอาจไม่เป็นที่พอใจของครอบครัว แฟนหรือคู่ครอง เพราะมักถูกมองว่าอาจมีความเกี่ยวข้องกับการให้บริการทางเพศ
หากเราจะแยกกันให้ชัด ประเภทของธุรกิจนวด สปา ในตลาดแบ่งออกเป็นสองประเภท คือ
1. สถานประกอบการเพื่อสุขภาพ ขึ้นตรงกับ กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข คือ กิจการนวดเพื่อสุขภาพ หรือร้านนวด กิจการสปาเพื่อสุขภาพ หรือร้านสปา และกิจการนวดเพื่อเสริมสวย หรือร้านเสริมสวย ร้านทำผม ซึ่งเป็นที่ ๆ พี่หมอนวด นวดกันจริงจัง เรียนนวดมาเป็นเรื่องเป็นราว จนมีใบอนุญาตตามเงื่อนไขของกระทรวงสาธารณสุข นวดกันเป็นอาชีพ ไม่ยอมรับในเรื่องของการให้บริการทางเพศ และการลวนลามของลูกค้า เปิดเป็นร้านเดี่ยว ๆ หรืออยู่ตามโรงแรม ตามห้างสรรพสินค้า มีใบอนุญาตในการประกอบกิจการ ไม่ส่งพนักงานไปบริการลูกค้านอกสถานที่
2. ร้านนวดแผนปัจจุบัน หรือ อาบ อบ นวด ถือเป็นสถานบริการ อยู่ภายใต้การดูแลของกระทรวงมหาดไทย หากท่านรู้จักคุณชูวิทย์ กมลวิศิษฎ์ ผู้เชี่ยวชาญในอุตสาหกรรม อาบ อบ นวด ท่านผู้อ่านก็จะสามารถเข้าใจการให้บริการของ อาบ อบ นวด ได้ง่ายขึ้น ผ่านการให้สัมภาษณ์และบทความต่าง ๆ ของท่าน ซึ่งผู้ให้บริการ ไม่จำเป็นต้องมีความสามารถนวดแบบขั้นเทพ เหมือนกลุ่มแรก เน้นรูปร่าง อายุ การแต่งตัวที่สวยงาม
การให้บริการลูกค้าของพนักงาน อาบ อบ นวด ผู้เขียนไม่สามารถอธิบายได้อย่างละเอียด ท่านสามารถเรียนรู้เพิ่มเติมได้จากผู้เชี่ยวชาญในอุตสาหกรรม ที่ผมได้กล่าวถึง และขอกราบขอบพระคุณท่านชูวิทย์ มา ณ ที่นี้ ที่ท่านได้ออกมาให้ความรู้กับประชาชน เกี่ยวกับธุรกิจ อาบ อบ นวด
เนื่องจากคำที่คล้ายกัน ของสองสถานที่ เช่นคำว่า “นวด” ทำให้หลายคนเข้าใจว่า อาชีพหมอนวด คือการลงอ่าง หรือ มีกิจกรรมพิเศษนอกเหนือจากการนวด ความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน หรือการเหมารวมนี้ ทำให้เกิดภาพจำในภาพลักษณ์ของอาชีพ แต่จากการทำงานของภาครัฐและเอกชน ที่พยายามสร้างภาพลักษณ์เชิงบวก ให้เกิดขึ้นในอุตสาหกรรม ให้ข้อมูลที่ตรงไปตรงมา สร้างกฎหมายเฉพาะขึ้นมาดูแล ภาพลักษณ์ของอาชีพหมอนวดสปาในไทย ก็เริ่มสดใสขึ้น
หากเรามองไปในอดีตในไม่กี่สิบปีก่อน ภาพลักษณ์ของอาชีพหมอนวดสปาในไทยนั้น ผู้เขียนขอเปรียบเทียบกับประเทศใกล้เคียงของเรา เช่น สหภาพเมียนมาร์ หรือ ประเทศพม่า จากการที่ผู้เขียนมีเพื่อนเป็นนักลงทุนชาวสิงคโปร์ ที่ไปลงทุนเปิดสปาที่เมืองย่างกุ้ง อดีตเมืองหลวงของพม่า พนักงานสปาเทอราปิส ที่มาทำงานนวดในเมืองย่างกุ้ง พนักงานเทอราปิสมักจะเลี่ยงในการบอกกล่าวครอบครัวของพนักงานว่า มาทำงานเป็นหมอนวด หรือสปาเทอราปิส เนื่องจากภาพลักษณ์ของร้านนวด หรือสปา ในพม่า ยังถูกมองเป็นธุรกิจสีเทา มีหลายแห่งแอบให้บริการทางเพศกับลูกค้า จึงเป็นเหตุให้ การปกปิดอาชีพกับครอบครัวเพื่อความสบายใจจึงเกิดขึ้น เพราะเพียงทำสีเทาไม่กี่แห่ง ทำให้ภาพลักษณ์โดยรวมเสียหาย ตรงกับสุภาษิตที่ว่า “ปลาเน่าตัวเดียวเหม็นทั้งข้อง”
เมืองไทยในอดีตก็เช่นกัน ภาพลักษณ์ของอาชีพหมอนวด เป็นคล้าย ๆ กับที่เกิดขึ้นในพม่า คนที่มาประกอบอาชีพหมอนวด ถูกเพ่งเล็งว่า แอบขายบริการทางเพศร่วมกับการให้บริการนวด หรือใช้งานนวดบังหน้า ซึ่งในข้อเท็จจริง เราก็ยอมรับว่า มี “บางคนบางกลุ่ม” ใช้อาชีพหมอนวดเป็นฉากหน้า และแอบให้บริการทางเพศ เพื่อแลกกับค่าตอบแทนที่สูง “เงินก็คือเงิน” ใช้ชำระหนี้ตามกฎหมายได้ การที่ได้เงินง่ายไม่เปลืองแรง จึงเกิดการทำซ้ำ และเสนอการบริการดังกล่าวให้ลูกค้าอยู่เสมอ
เป็นเรื่องน่าปวดหัวของเจ้าของร้านนวดและสปา ที่อาจมีพนักงานเทอราปิส ที่มีพฤติกรรมดังกล่าว มันคงไม่ใช้เรื่องที่หนักใจ หากร้านดังกล่าว ตั้งใจเปิดร้านมาแบบหลับหูหลับตาให้พนักงานทำพิเศษ หรือตั้งใจให้เป็นอย่างนั้นจริง ๆ การมีผู้ประกอบการที่ไม่ควบคุมจัดการพนักงานที่นอกลู่นอกทาง สร้างผลเสียกับภาพลักษณ์ของอุตสาหกรรมเป็นอย่างมาก นักท่องเที่ยวจำนวนมาก ทั้งคนไทยและต่างชาติ ที่ได้รับข่าวสารจากผู้ที่เคยใช้บริการพิเศษจากร้านนวด ร้านสปาในไทย ก็จึงมักจะเหมารวมไปยังร้านอื่นด้วย กลายเป็นวัตถุประสงค์หลักที่ตั้งใจมาเที่ยวแบบสีเทาในร้านนวด ที่อนุมานว่า รับทำกิจกรรมพิเศษแทบทุกร้าน และเมื่อเข้ารับบริการกับพนักงาน จึงอาจมีการลวนลาม พูดจาแทะโลมเชิงลามก สอบถามค่าบริการพิเศษ หรือไม่ให้เกียรติ กับตัวหมอนวดผู้ให้บริการ จากความเข้าใจที่คลาดเคลื่อนดังกล่าว
การแก้ปัญหาเรื่องดังกล่าว จึงต้องมีมาตรการการรับสมัครพนักงานเทอราปิสที่เคร่งครัด การตรวจสอบประวัติการทำงานจากที่ทำงานเก่า การล่อซื้อบริการทางเพศจากลูกค้าปริศนา (Mystery Shopper) การให้นโยบายที่ชัดเจนกับพนักงานเทอราปิส เช่น การป้องกันตัวหากถูกลวนลาม ขั้นตอนการรับมือ และสิ้นสุดการให้บริการเมื่อเกิดเหตุ การแสดงนโยบายป้องกันการล่วงละเมิดทางเพศจากลูกค้า การแสดงเชิงสัญลักษณ์ เช่น การแสดงป้ายปลอดบริการทางเพศ หรือ การเซ็นรับทราบของลูกค้า ในนโยบายทางเพศบนแบบให้คำปรึกษาก่อนการรับบริการ (Consultation Form)
แม้จะมีเรื่องที่ดูไม่ดีในสายอาชีพ จากคนแค่บางคน หรือบางกลุ่ม เหรียญย่อมมีสองด้าน การนวดไทย สปาไทย เป็นหนึ่งในกิจกรรมที่นักท่องเที่ยวปรารถนาที่จะสัมผัสกับประสบการณ์ดังกล่าวเป็นสิ่งแรก ๆ ในการมาเยือนไทย จากความประทับใจในนวดไทย และสปาไทย ทำให้นักธุรกิจน้อยใหญ่ ทั้งคนไทย และชาวต่างชาติ ได้ลงทุนเปิดร้านนวด และสปาในต่างประเทศ ดึงดูดเม็ดเงินมหาศาลจากราคาขายของท้องถิ่นประเทศนั้น ๆ และความต้องการที่มีสูงของกลุ่มลูกค้า
หากเราพิจารณาถึงจำนวนหมอนวดหรือเทอราปิส ที่มีกว่า 200,000 คนในระบบ ส่วนใหญ่จะทำงานในประเทศ อีกส่วนมิได้ทำงานนวดแล้ว และสุดท้ายคือ ทำงานอยู่ต่างแดน ด้วยการทำงานในต่างประเทศนั้นมีระเบียบ กฎเกณฑ์ที่แตกต่างกัน ในเรื่องของวีซ่าและคุณวุฒิ ตามแต่ประเทศนั้น ๆ จะบัญญัติไว้ ความต้องการพนักงานเทอราปิส หมอนวดไทยนั้นมีมาก แต่ด้วยกำแพงด้านภาษาและกฎเกณฑ์ต่าง ๆ ยังคงเป็นอุปสรรคในการเดินทางไปทำงานต่างประเทศของหมอนวดไทยอยู่มาก
ตัวชี้วัดในเรื่องคุณภาพและฝีมือนั้น ในส่วนของภาคธุรกิจสปามักจะวัดกันที่ยอดขาย และการกลับมาใช้ซ้ำของลูกค้า การจองล่วงหน้าที่เต็มตลอดในช่วงหลายเดือน รายได้และกำไรเป็นวัตถุประสงค์หลักในการดำเนินธุรกิจ ในประเทศไทยและสากลนั้น วงการนวดและสปา มีการจัดตั้งกลุ่มและสมาคมต่าง ๆ เพื่อเอื้อประโยชน์ร่วมกัน ในความร่วมมือพัฒนาอุตสาหกรรมนวดและสปาให้ดีและมีมาตรฐานยิ่งขึ้น
การแข่งขันการนวดนานาชาติจึงเกิดขึ้น เพื่อกระตุ้นให้เกิดการแข่งขัน เกิดการพัฒนาคุณภาพในการบริการ ซึ่งแรก ๆ จะเป็นองค์กรต่างประเทศที่ได้จัดขึ้น มีหมอนวดมืออาชีพจากหลายสิบประเทศจากทั่วทุกมุมโลก เข้ามาทำการแข่งขันกันเสมอในทุก ๆ ปี เช่น องค์กร IMA หรือ International Massage Association ที่จัดการแข่งขันนวดชิงแชมป์โลกมาหลายปีแล้ว ณ ประเทศเดนมาร์ค
แน่นอนว่า เมื่อคนไทยได้ลงแข่ง ย่อมถือเป็นตัวเต็งในการคว้าชัยอยู่เสมอ และเมื่อปี 2017 หญิงไทยคนแรก น.ส.นารี หรือ ปุ๊ ซอยเมอ ก็ได้สร้างชื่อกระหึ่มเวทีโลก ด้วยการเป็นคนไทยคนแรก ที่คว้าแชมป์โลกได้สำเร็จ ด้วยการใช้ท่านวดสายนักรบ หรือ Thai Warrior Massage ที่สง่างาม แสดงท่านวดที่ทำเอากรรมการและผู้ชมที่นั่งดูร้องว้าว สะกดทุกสายตา จนแทบเกือบลืมยกมือถือขึ้นมาจับภาพกันเลยทีเดียว
และในแต่ละปี หมอนวด หรือเธอราปิสต์เชื้อชาติไทยที่ลงแข่งในรายการระดับโลกนั้น ก็คว้ารางวัล ติดเหรียญกันแทบทั้งนั้น ได้ทั้งแชมป์ รองแชมป์ กันเป็นปกติ และปีล่าสุด การแข่งขันออนไซด์ที่ประเทศเดนมาร์คไม่สามารถกระทำได้ เนื่องจากการปิดเมือง เพื่อป้องกันการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด ทำให้ไม่มีใครสามารถเดินทางไปแข่งขันได้ การแข่งชิงแชมป์โลกออนไลน์ จึงได้บังเกิดขึ้นในปี 2021 ในรายการ International Online Massage Championship 2021 โดยสรุปผลงานของนักกีฬาไทย (หมอนวดไทย) 3 เหรียญทอง 3 เหรียญเงิน โดยมีรายละเอียดดังนี้
เหรียญทอง
| ท่านที่ | รายชื่อ | ประเภท |
| 1 | คุณ Napath Kaewvichian | Wellness & SPA |
| 2 | คุณ Pattarapatapee Rianrayoon | Medical Massage |
| 3 | คุณ Pornthip Tal-zvi | Asian Free Style |
เหรียญเงิน
| ท่านที่ | รายชื่อ | ประเภท |
| 1 | คุณ Artit Roopngam | Swedish – Classic Massage |
| 2 | คุณ Pattarapatapee Rianrayoon | Thai Massage |
| 3 | คุณ Panatda Chuensirisunthon | Medical Massage |
จะเห็นว่าในการแข่งขันระดับโลก หากมีคนไทยเข้าร่วมการแข่งขัน มักจะเป็นที่กังวลของผู้แข่งขันจากชาติอื่นเสมอ รางวัลระดับนานาชาติ จึงเป็นข้อพิสูจน์ว่า ความสามารถของคนไทย เป็นที่ยอมรับในวงการนวดและสปาในระดับโลก ผลงานของคนไทยในอนาคต ย่อมเป็นที่น่าติดตามเป็นอย่างมาก การเข้าถึงการแข่งขันของหมอนวดคนไทย สายเลือดใหม่ หมอนวดไทยที่มีความสามารถ ยังมีอีกมาก เป็นโอกาสในการสร้างชื่อเสียงให้กับหมอนวดไทย
หากคุณยังลังเล และพิจารณาที่จะตัดสินใจในการเรียนนวด และสปา ขอแนะนำให้ท่านไม่ต้องคิดมาก ความต้องการในตลาดนั้นมีสูงมาก เพียงแต่ท่านจะต้องอยู่ในเส้นทางที่ถูกต้องของอาชีพ ยึดมั่นในคุณธรรมจริยธรรมของอาชีพ เพื่อที่คุณงามความดี จะนำพาให้ท่านเจอแต่สิ่งดี ๆ ไม่ว่าจะอยู่ในประเทศไทย หรืออยู่ส่วนไหนของโลก ก็จะพบพานแต่สิ่งดี ๆ เจอแต่คนดี ๆ เป็นหน้าเป็นตาให้กับประเทศชาติ
แต่หากเลือกเดินทางสายเทา ผู้เขียนได้มีโอกาสประสบพบเจอกับปั้นปลายชีวิต ของผู้ที่ใช้งานนวดแอบแฝงอยู่หลายเคส ส่วนใหญ่มักจะสามารถหาเงิน สร้างรายได้จากงานสีเทาได้อย่างงดงาม แต่เงินนั้นเป็นเงินร้อน มีเหตุให้ต้องใช้จ่ายไปโดยเร็ว หรือ การนำไปลงทุนใด ๆ มักจะเสียหายขาดทุน มิได้กำไร อาจจะด้วยการประกอบอาชีพหมอนวดสปา เป็นงานที่มีครูบาอาจารย์ ต้องรักษาคุณธรรมจรรยาในการทำงาน การออกนอกลู่นอกทาง จึงอาจเป็นเหตุดลบันดาลให้ชีวิตไม่สงบสุข ชีวิตบันปลายก็มักจะหมดสิ้นซึ่งทรัพย์สินที่เคยมีมาก ซ้ำร้าย อาจมีโรคภัยติดตัวตามมาอีกด้วย
ผู้เขียนเพียงแต่แบ่งปันประสบการณ์ที่ประสบพบเจอด้วยตัวเอง ในตลอดช่วงชีวิตการทำงานในสายงานนวด และสปา ทั้งในไทย และต่างประเทศ เรื่องเล่าและกรณีศึกษาจากรุ่นพี่ในวงการที่ผ่านโลกมาอย่างโชกโชน ตั้งแต่ยุคบุกเบิกนวดไทยครั้งแรกในหลาย ๆ ประเทศ เมื่อช่วงหลายสิบปีก่อน จนนวดไทยเป็นที่ยอมรับในปัจจุบัน จากที่เคยเป็นภาพลักษณ์เชิงลบในส่วนของการค้าบริการทางเพศ แปรเปลี่ยนเป็นการนวดแบบมืออาชีพที่มุ่งหวังให้ผู้ที่รับบริการ ได้รับการดูแลรักษาร่างกายและจิตใจผ่านการนวด ผมจึงอยากที่จะฝากประสบการณ์เหล่านี้ผ่านงานเขียน ให้ผู้อ่านได้ทราบและเข้าถึงในหลากหลายแง่มุม มองเหรียญทั้งสองด้านด้วยเหตุและผล เพื่อความเข้าใจในข้อเท็จจริง สามารถพิจารณาเรื่องต่าง ๆ ทั้งเชิงบวก และเชิงลบ ในอาชีพหมอนวด และสปาเทอราปิส จากสารที่ท่านได้รับมา
ขอให้หมอนวด สปาเทอราปิสทุกท่าน ยึดมั่นในวิชาชีพ ครูบาอาจารย์ ความปรารถนาดีที่มีต่อลูกค้า รักษาความเป็นมืออาชีพ สร้างชื่อเสียงให้ตนเอง ครอบครัวและประเทศชาติ เพราะนี้อาจจะเพียงไม่กี่อาชีพที่ “ได้ดี จากการเหยียบย่ำคนอื่น” (การนวดไทยในบางท่า ผู้นวดจะใช้ฝ่าเท้า วางลงบนกล้ามเนื้อของผู้ถูกนวด แล้วถ่ายเทน้ำหนักลงไปสู่กล้ามเนื้อ จึงเรียกว่าการเหยียบ ซึ่งมักจะเป็นกล้ามเนื้อในส่วนที่แข็งแรง ต้องการน้ำหนักในการนวดที่มากเป็นพิเศษ ซึ่งท่านวดดังกล่าว เป็นท่านวดที่ปลอดภัย ไม่เป็นอันตราย)
- ออนเซ็น Onsen ธุรกิจมาแรงในอนาคต - July 12, 2022
- เงินเดือนพนักงานนวดสปา ในต่างประเทศ - July 10, 2022
- เส้นทาง อาชีพ หมอนวด เทอราปิส - July 3, 2022
